ဘူ

Kingdom : Plantae
(unranked) : Angiosperms
(unranked) : Eudicots
(unranked) : Rosids
Order : Celastrales
Family : Celastraceae
Genus : Salacia
Species : Salacia sp.

ဘူပင္အေၾကာင္းကိုရွာေဖြေလ့လာေသာအခါ
အရွင္နာဂသိန္ပုံျပေဆးအဘိဓာန္-ဒုတိယတြဲ
စာမ်က္ႏွာ(၂၈၉)တြင္ေတြ႕ရွိဖတ္ရႈရပါသည္။
သို႔ေသာ္
အဂၤလိပ္အမည္၊ရုကၡေဗဒအမည္မ်ားမပါရွိပါ။
ထပ္မံ၍
Mr.Johnny ၏ Myanmar Herbals စာအုပ္တြင္
အမွတ္စဥ္(၈၄၁)၌
ဘူပင္ကို
ရုကၡေဗဒအမည္ Salacia perinoides ျဖင့္
ေဖာ္ျပထားသည္ကိုေတြ႕ရသည္။
သို႔ေသာ္လည္း
ဘူပင္၏ရုကၡေဗဒအမည္မွန္မွာ
Salacia prinoides ျဖစ္ပါသည္။
မ်ဳိးရင္း Celastraceae တြင္ပါဝင္သည္။
The Checklist of Plants of Myanmar စာရင္းအရ
Salacia မ်ဳိးစိတ္(၁၃)ခုေတြ႕ရပါသည္။

၎တို႔မွာ

၁။Salacia chinensis/Salacia prinoides

၂။Salacia densiflora

၃။Salacia flavescens

၄။Salacia floribunda

၅။Salacia grandiflora

၆။Salacia multiflora

၇။Salacia myrtifolia

၈။Salacia polyantha

၉။Salacia roxburghii

၁၀။Salacia smaliana

၁၁။Salacia tortuosa

၁၂။Salacia verrucosa

၁၃။Salacia viminea - တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။

ပုံျပေဆးအဘိဓာန္တြင္
ေရဘူ၊ကုန္းဘူဟူ၍
ႏွစ္မ်ဳိးေဖာ္ျပထားသည္။
ကုန္းဘူကို
ဝက္ကဘိုင္(ဝက္ကပိုင္/ဝက္သပိုင္)ဟုလည္း
ေခၚဆိုေၾကာင္းေဖာ္ျပသျဖင့္
ဆက္လက္ေလ့လာရာ
အရွင္နာဂသိန္ပုံျပေဆးအဘိဓာန္-တတိယတြဲ
စာမ်က္ႏွာ(၂၄၃)တြင္
ဝက္ကပိုင္အေၾကာင္း
ေတြ႕ရွိဖတ္ရႈရပါသည္။
ရုကၡေဗဒအမည္ Salacia prinoides ကိုေဖာ္ျပထားပါသည္။
Checklist တြင္ျမန္မာအမည္ေဖာ္ျပထားေသာ
Salacia မ်ဳိးစိတ္(၄)ခုရွိပါသည္။

၎တို႔မွာ

၁။Salacia chinensis L.

Cited as : Salacia prinoides DC.

Habit : Climber

Distribution : Ayeyarwady/Bago/Rakhine/Taninthayi

Common Names : Bu,Bwe-thein

အမည္ = ဘူ ၊ဘြဲ႕သိမ္

၂။Salacia roxburghii Wall

Habit : Climber/Creeper

Distribution : Wide

Common Names : Konbu,Mayan-gyaung

အမည္ = ကုန္းဘူ၊မရန္းေခ်ာင္

၃။Salacia smaliana Brandis

Habit : Climber/Creeper

Distribution : Sagaing

Common Names : Nwe-ngan

အမည္ = ႏြယ္ငန္း

၄။Salacia verrucosa Wight

Habit : Shrub

Distribution : Wide

Common Names : Sauk-kala

အမည္ = ေဆာက္ကုလား

ဘူ၊ေရဘူ၊ကုန္းဘူ၊ဘြဲ႕သိမ္၊မရမ္းေခ်ာင္၊ဝက္ကဘိုင္
အစရွိသျဖင့္အေခၚအေဝၚကြဲမ်ားရွိေနေသာ္လည္း

ဘူဟုေခၚေသာမ်ဳိးစိတ္(၂)ခုမွာ

၁။Salacia chinensis/Salacia prinoides ႏွင့္

၂။Salacia roxburghii

တို႔ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရပါသည္။
ပို၍တိက်ေသခ်ာမွန္ကန္ေအာင္
စနစ္တက်ေလ့လာေဖာ္ထုတ္သင့္ပါသည္။
အျခားႏြယ္ငန္း၊ေဆာက္ကုလားအပါအဝင္
Salacia မ်ဳိးစိတ္မ်ား၏ေဆးဖက္ဝင္မႈမ်ားကိုလည္း
ေလ့လာသုေတသနျပဳသင့္ပါသည္။
စာေရးသူအေနျဖင့္
ျမန္မာ့ေဆးဖက္ဝင္အပင္မ်ားအေၾကာင္း
သတင္းအခ်က္အလက္မ်ွသာေပးႏိုင္သျဖင့္
အက်ယ္ေလ့လာလိုသူမ်ားအင္တာနက္တြင္
ရွာေဖြဖတ္ရႈေလ့လာႏိုင္ပါသည္။
အမွားအယြင္းအားနည္းခ်က္မ်ားပါရွိေနပါက
နားလည္ခြင့္လႊတ္ၿပီး
ေစတနာေရွ႕ထားေရးသားမ်ွေဝေနမႈကိုသာ
အေၾကာင္းရင္းခံျမင္သိေစလိုပါသည္။
ရွာေဖြထားေသာ
ဘူပင္ႏွင့္ပက္သက္သည့္အေၾကာင္းမ်ားကို
ဗဟုသုတအလိုငွာေရးသားေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

#ဘူ

Salacia chinensis

Synonym:Salacia prinoides (Wild)DC.

Salacia chinensis -is a woody climber(or)shrub
grow up to 2-5 meters.
It is often found in the coastal areas.
The roots of this is with golden yellow cork
layer(Phelloderm).
Inner root is reddish brown with several
circles of bark and wood.
The stem cross section also show
several rings due to the development of
several layers of bark tissue alternating
with wood tissue.
The leave are elliptic,serrate-dentate,
acute,opposite to sub opposite.
Flowers axillary usually solitary,
small yellowish green.
Berries are pale green become reddish
when mature,contain single seed.
The root and stem wood are well known
for its antidiabetic activity.
Now it is taken up for cultivation in
southern states of India.

အၾကမ္းဖ်ဥ္းဘာသာျပန္ရလ်ွင္---
ဘူပင္သည္
၂ မွ ၅ မီတာအထိႀကီးထြားႏိုင္ေသာ
ခ်ဴံပုတ္ပင္(သို႔မဟုတ္)သစ္ႏြယ္ပင္ျဖစ္သည္။
ကမ္းရိုးတန္းေနရာမ်ားတြင္ေတြ႕ရသည္။
အျမစ္ေ႐ႊဝါေရာင္၊အတြင္းသားနီညိဳေရာင္ရွိၿပီး
အကြင္းအရစ္မ်ားပါရွိသည္။
ႏြယ္ပင္စည္ကိုျဖတ္ေတာက္ၾကည့္လ်ွင္
အေခါက္တစ္သ်ဴးမ်ား
တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ႀကီးထြားလာမႈေၾကာင့္
ျဖစ္ေပၚေနေသာအရစ္မ်ားစြာကိုေတြ႕ႏိုင္သည္။
အျမစ္ႏွင့္ပင္စည္ႏြယ္သည္
ဆီးခ်ဳိေရာဂါေဆးအျဖစ္အသုံးဝင္လူသိမ်ား၊
လက္ရွိအိႏၵိယႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းျပည္နယ္မ်ားတြင္
ဘူပင္ကိုစိုက္ပ်ဳိးၾကသည္။

#ဘူပင္

***ပုံသဏၭာန္***

ဘူပင္သည္ကုန္းဘူႏွင့္ေရဘူဟူ၍(၂)မ်ဳိးရွိသည္။
ထိုသို႔(၂)မ်ဳိးကြဲျပားျခင္းသည္
ေပါက္ေရာက္ရာေဒသ၊ေပါက္ေရာက္ပုံသဏၭာန္ျခင္း
ကြာျခားျခင္းေၾကာင့္ဤကဲ့သို႔(၂)မ်ဳိးကြဲျပားျခင္းျဖစ္သည္။
ေရဘူမွာ
ေရႏွင့္နီးစပ္ေသာအရပ္ေဒသတို႔၌ေပါက္ေရာက္တတ္၍
ကုန္းဘူမွာ
ကုန္းေျမျပင္တို႔၌ေပါက္ေရာက္တတ္ကုန္၏။

(က)ေရဘူသည္ပင္ေရာင္ႏြယ္ေရာင္ခ်ဳံမ်ဳိးျဖစ္၏။
အ႐ြက္သည္အကိုင္းတြင္စီတန္းၿပီးထြက္ၾကကုန္၏။
၅လက္မ မွ ၆လက္မခန္႔ရွည္၍အဖ်ားခြၽန္သြယ္၏။
အ႐ြက္တြင္အေၾကာမ်ားအထင္အရွားရွိ၏။
အသီးလုံးကေလးမ်ားသီးတတ္၏။

(ခ)ကုန္းဘူသည္ပင္စည္ပင္လံုးျဖင့္ေပါက္ေရာက္တတ္၏။
အေခါက္ထူပြ၏။
အေရာင္ဝါရွိ၏။
အ႐ြက္သည္ ၅ လက္မ ခန္႔ရွည္၍
အနံမွာ ၂ လက္မခြဲခန္႔ရွိ၏။

ကုန္းဘူ၊ေရဘူ(၂)မ်ဳိးလုံးပင္ေဆးတြင္သုံးၾက၏။
အခ်ဳိ႕(၂)မ်ဳိးလံုးစုရုံးၿပီးထည့္၏။
သို႔ေသာ္ကုန္းဘူထက္ေရဘူကိုအသုံးမ်ားၾက၏။

***ဂုဏ္ႏွင့္စြမ္းရည္***

အစာသစ္အိမ္ဝမ္းမီးကိုေတာက္ေစ၏။
ရင္ေခ်ာင္၏။
ရင္တြင္းရွိေသာေလပူကိုပယ္ႏိုင္၏။
အစာေဟာင္းအိမ္ရွိအပါနေလကိုအက်ဳိးျပဳ၏။
ဆီး၊ဝမ္း၊ေလတို႔ကိုထုတ္ပယ္တတ္၏။
တကိုယ္လုံး၌ရွိေသာအဂၤမဂၤႏုသာရီေလကို
အားရွိေစ၏။
အျမစ္ကိုမ်ားစြာအသုံးျပဳၾကကုန္၏။
၎အျမစ္ကိုစင္းၿပီးလ်ွင္
ထန္းလ်ွက္သင့္ေတာ္ေအာင္ထည့္၍
စိမ္ေဆးအျဖစ္ျဖင့္လည္းစီမံၿပီးအသုံးျပဳၾကကုန္၏။
အႏွစ္က်ေအာင္က်ဳိၿပီးလ်ွင္
စမုံမ်ဳိးငါးပါး၊ဆားဖုတ္၊ၾကက္သြန္ျဖဴစသည္တို႔ကို
အနည္းငယ္စီထည့္စြက္ၿပီးလ်ွင္
လက္ေကာ္ရသည္အထိခ်က္၍
စားေသာက္သုံးေဆာင္ၾကကုန္၏။

ေရဘူကိုေရဘူဟုသာေခၚၾက၏။
ကုန္းဘူကိုကား
အခ်ဳိ႕အရပ္ေဒသ၌ဝက္ကဘိုင္ဟုေခၚၾက၏။

#ဝက္ကပိုင္

Salacia prinoides

***ပုံသဏၭာန္***

၎သည္ၿခံဳႏြယ္မ်ဳိးျဖစ္၏။
သစ္ပင္ႀကီးမ်ားကိုလည္းမွီတြယ္၍တက္တတ္၏။
အ႐ြက္အေရာင္ေတာက္ပ၏။
အ႐ြက္သည္ခန္႔မွန္းေျခအားျဖင့္
အလ်ား ၆ လက္မႏွင့္အနံ ၃ လက္မမ်ွရွိ၏။
အပြင့္သည္သရက္ပြင့္မ်ားကဲ့သို႔
ပြင့္ခိုင္ပြင့္တန္ထိုး၍ပြင့္၏။
အသီးမွာကြမ္းသီးစိမ္းမ်ွရွိ၏။
မွည့္လ်ွင္ဝါေသာအေရာင္ရွိ၏။
တခိုင္တြင္(၄-၅-၁၀)လုံးမ်ွအႁပြတ္လိုက္သီး၏။
အသီးတစ္လုံးတြင္တမႊာသာရွိ၏။
အရသာခ်ဳိ၏။
၎အသီးမွည့္ကို
ေတာင္သူလယ္သမားတို႔သည္သန္ခ်ေဆးအျဖစ္
အသုံးျပဳၾကကုန္၏။
၎၏အျမစ္ေရာင္သည္ဝါေရာင္ရွိ၏။
သက္ရင္းကတိုးျမစ္၏အေရာင္ႏွင့္တူ၏။
မာေၾကာ၏။
အခ်ဳိ႕သူတို႔သည္
၎ဝက္ကပိုင္ပင္ကိုေရဘူဟူ၍လည္းေခၚၾက၏။
ဝက္ကပိုင္တျခား၊ေရဘူတျခားျဖစ္၏။

***ဂုဏ္ႏွင့္အသုံး***

ဝက္ကပိုင္အသီးမွည့္ကိုသန္ခ်ေဆးအျဖစ္ျဖင့္
အသုံးျပဳၾကသည္ကိုေတြ႕ရ၏။
၎၏အျမစ္ကို
ဝမ္းသက္၊ဝမ္းကိုက္ေသာကေလးသူငယ္မ်ားအား
ဆန္ေဆးရည္ႏွင့္ေသြးတိုက္ရ၏။
အသီးအမွည့္ကိုမီးဖုတ္ၿပီးဝက္သက္ဝမ္းအတြက္
ကေလးသူငယ္မ်ားကိုေကြၽးရ၏။
၎အျမစ္ကိုေရငတ္ဝမ္းက်လိုက္ေသာသူငယ္အား
ဆန္ေဆးရည္ႏွင့္ေသြး၍တိုက္ေကြၽးပါက
ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္၏။

မွတ္ခ်က္။              ။ရႏိုင္သမ်ွေသာအခ်က္အလက္မ်ားအား
စုစည္းထားသည့္သေဘာႏွင့္ဗဟုသုတသက္သက္
ျဖစ္ပါသည္။
အပင္ပုံသဏၭာန္၊အေခၚအေဝၚကြဲျပားေနသျဖင့္
သိပ္ၿပီးအားရေက်နပ္စရာေတာ့မဟုတ္ေသးပါ။

#Source : Google

Mr.Johnny -Myanmar Herbals

အရွင္နာဂသိန္ပုံျပေဆးအဘိဓာန္-ဒုတိယတြဲ

အရွင္နာဂသိန္ပုံျပေဆးအဘိဓာန္-တတိယတြဲ။

မူရင္း=== page

https://m.facebook.com/Myanmar-Medicinal-Plants-%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%94%E1%80%B9%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%B7%E1%80%B1%E1%80%86%E1%80%B8%E1%80%96%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%9D%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%A1%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%AC%E1%80%B8-580814715380885/